Έλλειμα «Ανάπτυξης» και Φοίνικες Θεόφραστου στο Βάϊ.

Εκεί που ενδιαφέρονται αξιόλογοι “ξένοι”- επιστήμονες, κεφαλαιοκράτες, οικολόγοι και άλλοι-εμείς οι “κάτοχοι” αδιαφορούμε ή βερμπαλιζόμαστε ανούσια. Την Ανατολική Κρήτη πέραν του Αγίου Νικολάου την έχουν “αναπτυξιολογήσει, λιγότερο από την υπόλοιπη Κρήτη. Αμέσως μετά των “Παχειά Άμμο” ο δρόμος στενεύει, οι στροφές πληθαίνουν, η ορατότητα στο άλλο “βήμα” του αυτοκινήτου χάνεται και το αύριο της συζητείται με εγκλήσεις και αντεγκλήσεις.

Κατεβαίνοντας προς τη Σητεία γοητεύεται το μάτι από την ακαθόριστης ομορφιάς μορφολογία του τοπίου. Κατάλευκη η φωλιά της Σητείας, γκριζοπράσινη η ορεινολοφώδης έκταση της περιοχής αν και εντελώς άομβρος ο Νοέμβρης, κολπίσκοι και παρακολπίσκοι σε μια ακτογραμμή μεγάλου μήκους, μια θάλασσα μολυβιά με αλλόχρωμους ποταμοειδείς θαλασσοδρόμους, ένας ορίζοντας καταντίκρυ μ’ αυξανόμενο το δάσος των ανέμων με τις ανεμογεννήτριες και μέσα στη Σητεία ολιγάριθμοι κυκλοφορούντες άνθρωποι απλής χαρούμενης όψης και έκφρασης.
Το ξενοδοχείο- Γαλλικό το λένε (ίσως λόγω Γαλλικών συμφερόντων)- μεγαλεπήβολο, δωμάτια διαμονής περιποιημένα, με θέα προς την κοντινή θάλασσα- ακούεται το σπάσιμο του κύματος, προδιαθέτει τον ένοικό του για μια καλή διαμονή.

Μούχλιασε η μέρα και κάτω στην αίθουσα συνεδριάσεων του ξενοδοχείου άρχισε η συζήτηση με τους φορείς της περιοχής για το τι μέλλει γενέσθαι ως προς την “ανάπτυξή” της. Την συζήτηση προκάλεσε το ΓΕΩΤ.Ε.Ε./Π.Κ (ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ, Παράρτημα Κρήτης) και τον συντονισμό ανέλαβε η Διοικούσα Επιτροπή του.

Μια συζήτηση που άφησε να φανούν οι προβληματισμοί των φορέων της περιοχής και οι επιδιώξεις τους. Από τη μια μεριά οι εξουσιαστικοί φορείς να επιδιώκουν και να επιμένουν στην “ανάπτύξη” του τόπου, με κύριο σκοπό την εξάλειψη του ελλείμματος όπως είπαν ( ελλειμματική ανάπτυξη) έναντι της υπόλοιπης Κρήτης κι από την άλλη μη εξουσιαστικοί φορείς ( οικολόγοι, πολιτιστικοί σύλλογοι, μεμονωμένοι πολίτες) που κύριο σκοπό τους θέτουν την διατήρηση του τόπου τους, όπως έχει διαμορφωθεί στο διάβα του χρόνου και όπως αυτό εξελίσσεται, με ήπιες παρεμβάσεις έτσι ώστε να μη χαθεί ο χαρακτήρας του. Στο μέσον – στην μεγαλύτερη διάρκεια της συζήτησης –Ο Ηγούμενος της Μονής Τοπλού- παράγοντας σπουδαίος της επαρχίας η Μονή Τοπλού- που το μέλημά του φάνηκε ότι είναι η “Χέρσα Γη της…….. ” ιδιοκτησίας της Μονής (26.000 στρέμματα) να εκχερσωθεί, να γίνει χλοοτάπητας μέρος του, αμπελώνας έτερον, ελαιώνας άλλος, τα υπόγεια νερά (αν υπάρχουν) να βγουν στο φως, έτσι που οι σκίνοι, τα θυμάρια, τ’ αχινοπόδια κι όλα που ξεφύτρωσαν χωρίς να συμβουλευτούν κανένα, ν’ απομακρυνθούν θέλουν δεν θέλουν. Μέσα σ’ αυτά τα’ “αυθαίρετα” φυτά, όπως και ζώα, οι ξακουστοί Φοίνικες – οι Φοίνικες του Θεόφραστου- του Βάϊ να κρατούν την πρωτοκαθεδρία του ενδιαφέροντος των αντιμαχόμενων συζητητών. Και παρά δίπλα τα’ αρχαιολογικά πληροδοτήματα ν’ αναμένουν θαμμένα εκεί και βουβά. Δύο ώρες εγκλήσεις κι αντεγκλήσειες. Οι αιρετοί της εξουσίας ήρθαν, είπαν και απήλθαν, γιατί ως συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις έχουν (προ) ειλημένες υποχρεώσεις. Οι άλλοι ακάματοι προβάλουν τις απόψεις τους, οι συντονιστές μειλήχια καταφέρνουν και κρατούν το επίπεδο της συζήτησης, ήπιο και πολιτισμένο, ο Ηγούμενος σαν να ήθελε να βρει διεξόδους στην αναταραχή που μέλλεται να φανεί, η “ανάπτυξη” υπό οποιανδήποτε έννοια μένει να αιωρείται ως “έννοια” μόνο.

Το βράδυ το δείπνο κάτω από τις τυμπανοκρουσίες κάποιων οργάνων και τις αοιδίζουσες φωνές και στο ξενοδοχείο ο ύπνος καλός για την ανάπαυση.
Πάνω στη ράχη της βόρειας πλευράς στ’ ανατολικά της (πάλαι) Επαρχίας Σητείας η Ιστορική Μονή Τοπλού, ανακαινισμένη ώστε να μη φαίνεται σχεδόν τίποτα από την μακροχρόνια ταλαιπωρία της, από τους καιρούς και τις επιθέσεις των επιδρομέων του τόπου, πλαισιώνεται από δραστηριότητες νέας μορφής, άραγε, για να έχει δυνάμεις να παραμείνει στον χρόνο, να προσαρμοστεί στα δεδομένα των καιρών, να επιδείξει και εγκόσμιες δυνατότητες ή επιμένει να υπενθυμίζει πως πάντα έτσι ήταν και αυτό πραγματοποιούσε; Γιατί επιδεικτικά μεγαλωμένα υπέρ των αναγκαίων κατασκεύασματα; Γιατί εμπορία και εμπορεύματα ανταγωνιστικά σε καιρούς που η λαίλαπα του ανταγωνισμού συσσωρεύει τόσα προβλήματα στις κοινωνίες και στο περιβάλλον; Γιατί και πως συνταιριάζουν η έκθεση της ιστορίας και του πολιτισμού με την εγκόσμια δυναμική ανταγωνιστική δραστηριότητα;

Στο Βάϊ –παγκόσμια γνωστό- οι Φοίνικες του Θεόφραστου επιμένουν να ζουν παρά τα εμφανή σημάδια της “ναδηρείας” πορείας τους. Κορμοί νεκροί μένουν όρθιοι, φύλλα χλωμά στο μεταίχμιο μεταξύ δράσης και αδράνειας, ρίζες στην εναέρια ζητιανιά για στάλες νερού πόσιμου και λίγου χώματος φαγώσιμου και κάποιοι ανώνυμοι νέοι επιστήμονες με αντίξοες συνθήκες να παλεύουν σαν τους Φοίνικες να βρουν τρόπους να αρθούν οι λόγοι που ταλαιπωρούν το πανώριο δάσος. Αγωνιούν και εκθέτουν κάποιες αιτίες, φροντίζουν και ενημερώνουν τους κρατούντες για κάποιες παράνομες δραστηριότητες που γίνονται εχθρικά προς τους Φοίνικες του Θεόφραστου, προσπαθούν να σταματήσουν τις επιθέσεις άλλων φοινικοειδών από παράνομα γειτονικά φυτώρια, αγανακτούν για την τάση κάποιων που μετρά τα πάντα στο όνομα του προσωρινού χρήματος.
Στην Νεκρόπολη – αρχαία Ίτανος – τ’ απομεινάρια μαρτυρούν το ένδοξο παρελθόν που κατατρώγεται από την αδιαφορία, την ασυδοσία και την ισοπέδωση των αξιών, καταντίκρυ το “Κάβο Σίδερο” απλησίαστο φυλάγεται από κάποια στρατιωτική φρουρά και προς το Παλαίκαστρο τα ελαιόδεντρα υγιέστατα, δραστηριοποιούμενα, έτοιμα να δώσουν άφθονο και ποιοτικό παχύρρευστο χυμό από τους καρπούς τους.
Σουρουπώνει και η περιοχή σκεπάζεται από την θαμπάδα της νυχτιάς που έρχεται. Η ακαθόριστη γραμμή του ορίζοντα αλλάζει συνεχώς το γράφημά της.
Τα χωριά δείχνουν την παρουσία τους από τον οδικό φωτισμό τους. Ο Άγιος Νικόλαος, τα Μάλια, η Χερσόνησος, το Ηράκλειο εφησυχασμένα από την φυγή των θερινών ενοίκων τους και με την επιστροφή στη Μεσαρά έλαβεν τέλος το διήμερο στην ανατολική άκρη της Κρήτης στην πάλαι Επαρχία Σητείας.


Παυλίδης Απόστολος
Γεωπόνος
18/11/2008